این روزها داشتن سقفی بالای سر به آرزوی خیلی از ما تبدیل شده است؛ اما تا حالا به این فکر کرده‌اید که سقف بالای سرتان از چه متریالی ساخته می‌شود؟ مدت‌هاست که روش‌های سنتی احداث سقف، جای خود را به روش‌های نوین داده‌اند. استفاده از سقف کامپوزیت امروزه در بسیاری از پروژه‌ها در اولویت قرار دارد. سقف‌های کامپوزیت به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند. سقف عرشه فولادی به عنوان یکی از معروف‌ترین آن‌ها شناخته می‌شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت معمولی بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
سقف کامپوزیت چیست؟
قبل از بررسی تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت لازم است که آشنایی نسبی با آن‌ها کسب کنیم. فولاد و همچنین بتن به عنوان دو گزینه اصلی برای احداث سقف ساختمان‌های مختلف به شمار می‌روند. هر کدام از آن‌ها نقاط ضعف و قوت خاصی دارند. حال تصور کنید که نوع جدیدی از سقف را داشته باشیم که حاصل ترکیب فولاد و بتن باشد. سقف کامپوزیت دقیقاً این ویژگی را دارد. این نوع سقف از ترکیب فولاد و بتن تولید شده و به همین دلیل نه‌تنها ویژگی‌های مثبت آن‌ها را در خود جای داده بلکه نقاط ضعف آن‌ها را نیز تا حد زیادی پوشش می‌دهد.
مهمترین اجزای تشکیل دهنده سقف کامپوزیت عبارت‌اند از:
• تیرآهن
• میلگرد حرارتی
• بتن
اجرای این سقف نیز چندان پیچیده نیست. ابتدا تیرآهن‌های اصلی در موقعیت مناسب قرار می‌گیرند. سپس عملیات بتن‌ریزی انجام می‌شود. میلگردهای حرارتی درون بتن‌ها تعبیه می‌شوند و آستانه تحمل بتن را در برابر ترک خوردن به مراتب افزایش می‌دهند. البته اجزای دیگری مانند برشگیر یا گلمیخ نیز در اجرای این سقف‌ها استفاده می‌شوند.
انواع سقف کامپوزیت
به طور کلی انواع سقف کامپوزیت را میتوان در 4 دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:
1. سقف کامپوزیت ساده
آنچه در بالا به عنوان تعریف سقف کامپوزیت ارائه کردیم، در واقع معرف مشخصات سقف کامپوزیت ساده است. این نوع از سقف‌ها از کنار هم قرار گرفتن تخته‌های چوبی، تیرهای فولادی و بتن تشکیل می‌شوند. این سقف‌ها از وزن کمی برخوردار هستند. در ساخت آن‌ها از بتن معمولی استفاده می‌شود. علاوه بر آن امکان اجرای خطوط تاسیسات مکانیکی و الکتریکی از فضای خالی بین تیرآهن و بتن‌ریزی وجود دارد.
سقف کامپوزیت معمولی بیشتر برای پروژه‌های صنعتی استفاده می‌شود. اگر قصد استفاده از آن برای ساختمان‌های مسکونی را دارید، باید حتماً از شمع‌بندی برای اجرا استفاده کنید که مستلزم صرف زمان و هزینه بیشتر است.
2. سقف کامپوزیت کرومیت
سقف کرومیت از تیرچه‌های فلزی با جان باز ساخته می‌شود. اجرای این نوع سقف نیز بدون شمع‌بند امکان‌پذیر است؛ چرا که تیرچه‌ها به صورت عمودی تعبیه می‌شوند. در نتیجه به خوبی می‌توانند از پس تحمل وزن بتن بربیایند. بتن‌ریزی به کمک ایجاد ارتعاش مصنوعی انجام می‌شود. به این ترتیب همه منافذ موجود در سقف به طور کامل پوشش داده می‌شود.
جزء مهم دیگر سقف کرومیت بلوک‌ها هستند. امکان استفاده از بلوک‌های سیمانی، پلی استایرن و سفالی برای این نوع سقف‌ها وجود دارد. البته نباید فراموش کنیم که بلوک‌های پلی استایرن در عین وزن سبک، قابلیت‌های به مراتب بهتری را به ارمغان می‌آورد. در مجموع نیز باید توجه داشته باشید که سقف کرومیت هم سبک‌تر و هم ارزان‌تر از سقف کامپوزیت معمولی است.
3. سقف کامپوزیت روفیکس
اهل فن این نوع سقف را با نام دال بتنی مسطح نیز می‌شناسند. در احداث سقف کامپوزیت روفیکس از قالب فلزی استفاده می‌شود. در احداث این نوع سقف میزان فولاد مصرفی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل وزن سبکی دارد. اجرای سقف کامپوزیت بسیار ساده است. البته نباید فراموش کنید که هزینه اجرای سقف روفیکس در مقایسه با سقف‌های کرومیت و کامپوزیت معمولی بیشتر است. در عین حال به دلیل آنکه از قالب‌های فلزی برای احداث سقف استفاده می‌شود، سرعت اجرای آن بالا می‌رود.
4. سقف عرشه فولادی
قبل از بررسی تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت باید در نظر داشته باشید که سقف عرشه فولادی در واقع یکی از زیرمجموعه‌های سقف کامپوزیتی به حساب می‌آید. مهمترین تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت در این است که به جای تخته کوبی از ورق عرشه فولادی استفاده می‌شود. اتصال بین ورق‌های عرشه فولادی، بتن و تیرآهن با استفاده از گلمیخ برقرار می‌شود. قیمت سقف عرشه فولادی در مقایسه با سقف کامپوزیت معمولی بیشتر است؛ اما به همان نسبت نیز از خصوصیات فیزیکی بهترین برخوردار است.
6 تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت
حال که با انواع سقف کامپوزیت آشنا شدیم، لازم است به بررسی تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت بپردازیم. از جمله مهمترین نکاتی که باید در این خصوص مورد توجه قرار دهیم، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. وزن سقف
اولین نکته‌ای که در زمینه اجرای سقف برای محاسبات مهندسی مد نظر قرار می‌گیرد، وزن سقف است. وزن سقف به عنوان بار استاتیک بر سازه تحمیل می‌شود. بنابراین لازم است که مدیریت مناسبی روی آن صورت بگیرد. سقف عرشه فولادی در مقایسه با کامپوزیت معمولی وزن کمتری دارد. به این ترتیب با اجرای سقف عرشه فولادی، سقف سبک‌تری ایجاد می‌شود. جالب است بدانید تقریبا به ازای هر متر مربع از سقف عرشه فولادی حدود 50 گیلوگرم از وزن سازه کاسته می‌شود.
2. زمان اجرای سقف
سقف عرشه فولادی وزن کمتری دارد و به همین دلیل جابجایی آن راحت‌تر انجام می‌شود. در نتیجه زمان اجرای این سقف در مقایسه با کامپوزیت معمولی به مراتب کوتاه‌تر است. سرعت اجرای پروژه‌های عمرانی اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد. صاحبان پروژه‌ها به ازای هر یک روز هزینه زیادی را متحمل می‌شوند. بنابراین به دنبال آن هستند که از هر راه مقرون‌به‌صرفه‌ای زمان اجرای پروژه را کاهش دهند.
3. نحوه اجرای سقف
مهمترین تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت در نحوه اجرا مربوط به قالب‌بندی است. سقف کامپوزیت معمولی با روش تخته کوبی قالب‌بندی می‌شود. برای این منظور فاصله بین تیرهای فرعی با استفاده از چهار تراش پر می‌شود. سپس آرماتوربندی روی سطح قالب‌ها اجرا می‌شود. شبکه مش‌های آرماتوربندی سقف کامپوزیت معمولی در مقایسه با عرشه فولادی کوچک‌تر است.
در نتیجه نیاز به مصرف میلگردهای حرارتی بیشتری دارد. پس از آرماتوربندی نیز نوبت به بتن‌ریزی می‌رسد که معمولاً حداکثر با ضخامت 12 سانتی‌متر انجام می‌شود.
در سقف عرشه فولادی ابتدا ورق‌های فولادی گالوانیزه ذوزنقه‌ای شکل در حد فاصل بین تیرها قرار می‌گیرند. سپس با استفاده از گلمیخ اتصال بین آن‌ها برقرار می‌شود. پس از آن نیز نوبت به آرماتوربندی و بتن‌ریزی می‌رسد که مشابه فرآیند سقف کامپوزیت معمولی است.
4. مقاومت در برابر آتش سوزی
سقف عرشه فولادی در مقایسه با سقف کامپوزیت مقاومت بالاتری در برابر حریق دارد. دلیل این موضوع نیز به مقاومت بالاتر ورق‌های فولادی در مقایسه با تخته‌ها در برابر آتش سوزی بر می‌گردد.
5. میزان مصالح مورد استفاده برای اجرای سقف
میزان مصالح مورد استفاده در احداث پروژه‌ها یکی دیگر از مواردی است که مالکان حساسیت زیادی روی آن دارند. با انتخاب سقف عرشه فولادی نیاز به تیرچه‌های فرعی و بتن‌ریزی کمتری در مقایسه با سقف کامپوزیت معمولی وجود دارد. به همین دلیل در بسیاری از مواقع سقف عرشه فولادی ترجیح داده می‌شود تا هزینه‌های اجرای سقف کاهش پیدا کند.
به عنوان مثال فاصله تیرهای فرعی در سقف کامپوزیت حدود 90 سانتی‌متر است. این در حالی است که در سقف عرشه فولادی این فاصله را میتوان تا 3 متر افزایش داد. همچنین ضخامت بتن‌ریزی در سقف عرشه فولادی حدود 2 سانتی‌متر در مقایسه با سقف کامپوزیت کمتر است.
6. مقاومت در برابر زلزله
تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت صرفاً محدود به میزان مصالح مصرفی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها نمی‌شود. بلکه از منظر مقاومت در برابر پدیده‌هایی مانند زلزله نیز میتوان به تفاوت‌های آن‌ها پرداخت. زمین لرزه باعث می‌شود تا تمام اجزای ساختمان به ارتعاش در بیایند. در حالت ارتعاشی علاوه بر بار استاتیک، بارهای دینامیک نیز به سازه تحمیل می‌شوند.
در این حالت هر چه اجزای ساختمان وزن کمتری داشته باشند، بار دینامیک کمتری به آن تحمیل می‌کنند. در این شرایط با توجه به وزن کمتر سقف عرشه فولادی، مقاومت بهتری در برابر زلزله از خود نشان می‌دهد.
البته نباید فراموش کرد که هر دو سقف عرشه فولادی و کامپوزیت لرزش نسبتاً زیادی را تجربه می‌کنند. به همین دلیل لازم است که در صورت استفاده از آن‌ها در اجرای سقف ساختمان‌های مسکونی، تدابیر لازم برای کاهش میزان لرزش آن‌ها در نظر گرفته شود.
کلام پایانی
در این مقاله به بررسی تفاوت عرشه فولادی و کامپوزیت پرداختیم. همان طور که مشاهده کردید، سقف عرشه فولادی از جهات مختلفی در مقایسه با سقف کامپوزیت معمولی ویژگی‌های برتری دارد. به همین دلیل استفاده از آن نیز در اولویت قرار دارد. با وجود این لازم است که در خصوص هر پروژه با توجه به عوامل مختلفی مانند بودجه، شرایط جغرافیایی و کاربری، بین گزینه‌های مختلف موجود، سقف مناسب انتخاب شود.ضمن اینکه انتخاب مجری سقف عرشه فولادی با توجه به میزان تجربه و تبحر پیمانکار ،تاثیر بسزایی در اجرا و قیمت سقف عرشه فولادی خواهد داشت.
